Ketoza u krów – co musimy wiedzieć i na co powinniśmy uważać

Ketoza u krów mlecznych jest chorobą, która stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia zwierząt. Może wpłynąć negatywnie również na ich wydajność. Krowy mleczne w okresie okołoporodowym są szczególnie narażone na wystąpienie tego schorzenia. Co warto wiedzieć o ketozie i jak jej uniknąć?

Czym jest ketoza u krów i co ją powoduje?

Ketoza u krów jest zjawiskiem, w którym w organizmie powstaje nadmiar ketonów gromadzących się we krwi. Krowa nie jest w stanie ich przetworzyć, co prowadzi do zaburzeń metabolicznych, w tym kwasicy, hipoglikemii i ketonurii.

Wzrost poziomu ciał ketonowych występuje przede wszystkim u krów w okresie okołoporodowym. W tym czasie zwierzę wymaga bowiem większej ilości energii, która ma służyć do produkcji mleka. Wówczas krowa ma tendencję do wykorzystywania zapasów tłuszczowych, co prowadzi do powstania ketonów.

Ketoza u bydła – objawy i rozpoznawanie

Objawy ketozy są bardzo charakterystyczne, dlatego trudno pomylić tę chorobę z innymi schorzeniami. Zwykle są to takie symptomy jak:

• brak apetytu,
• osłabienie lub depresja,
• zachowania apatyczne – brak ruchu i leżenie na boku,
• zapach acetonu w wydychanym powietrzu,
• biegunka lub ból brzucha,
• zaburzenia chodu,
• problemy z koordynacją ruchową i oddychaniem.

W skrajnych przypadkach ketoza może doprowadzić nawet do śmierci zwierzęcia. Zwykle powoduje jednak zmniejszenie produkcji mleka i różne powikłania zdrowotne.

Wspomniane dolegliwości są wystarczająco charakterystyczne, by możliwe było rozpoznanie ketozy u krów. Najczęściej jednak po zaobserwowaniu takich objawów wykonuje się badania krwi, moczu lub mleka. W substancjach tych można bowiem łatwo wykryć nadmiar ciał ketonowych.

Ketoza u krów – zapobieganie

Ketozy można uniknąć. Aby to zrobić, należy odpowiednio wcześniej podjąć konkretne działania. Mowa tu przede wszystkim o wprowadzeniu specjalnej diety, najlepiej na kilka tygodni przed porodem. Żywienie to ma na celu uniknąć zjawiska, jakim jest ujemny bilans energetyczny. Pasza podawana w tym czasie powinna mieć więcej kalorii w mniejszych porcjach, by pokryć zapotrzebowanie energetyczne nawet przy zmniejszonym apetycie. Najczęściej w tym okresie do sianokiszonki dodaje się specjalne suplementy zwiększające jej wartość odżywczą.

Ketoza u krów – możliwe powikłania

Ketoza w okresie wycielenia, a także krótko po wydaniu młodych na świat, może doprowadzić do poważnych powikłań. Mowa tu o zatrzymaniu łożyska czy wystąpieniu porażenia poporodowego. Wzrost stężenia ciał ketonowych może doprowadzić również do zapalenia wymienia czy nawet śmierci matki. To poważna choroba metaboliczna, której bagatelizowanie jest bardzo niebezpieczne zarówno dla dorosłej krowy, jak i cielęcia.

Oprócz wspomnianych powikłań ketoza powoduje zmniejszenie wydajności mlecznej. Krowy, u których pojawiło się to schorzenie, są także bardziej narażone na zachorowanie na inne choroby. Najczęściej dochodzi u nich do takich problemów, jak przemieszczenie trawieńca czy zapalenie macicy. To niebezpieczna, ale dość powszechna choroba. Na szczęście istnieją sposoby, które pozwalają na jej wyleczenie lub nawet zapobiegnięcie jej wystąpieniu.

Żywienie u krów przy ketozie

W okresie okołopoporodowym krowa wymaga dużych zasobów energii. Z tego powodu konieczne okazuje się wprowadzenie specjalnych pasz. Produkty te powinny być objętościowe, zapewniając odpowiednie wypełnienie żwacza i energię pochodzącą ze skrobi. Dobrym wyborem są m.in. sianokiszonki z dodatkiem słomy oraz mieszanki mineralno-witaminowej. Taką paszę można przygotować samodzielnie, korzystając z siana zbieranego z własnego pola. Na rynku istnieją też gotowe dodatki, pozwalające na poprawę wartości odżywczej paszy.

Jak wyleczyć krowę z ketozy?

Ketoza występuje na skutek niedoboru energii dostarczanej z pożywieniem. Z tego powodu sposobem na poradzenie sobie z tym problemem jest zapewnienie krowie odpowiedniej ilości białka i kalorii w paszach. Na rynku znaleźć można gotowe preparaty, które uzupełniają zawartość cennych substancji odżywczych w pożywieniu. Takie mieszanki można też przygotować samodzielnie, korzystając z suplementów i własnej sianokiszonki.

Istnieją także specjalne preparaty podawane zwierzętom, gdy wystąpi u nich ketoza. Mowa tu m.in. o produktach z glikolem propylenowym. Podaje się je przez kilka dni bezpośrednio do pyska, co powoduje zwiększenie produkcji mleka i pomaga uniknąć przemieszczenia się trawieńca. Wielu rolników decyduje się także na stosowanie preparatów z witaminą B12. Trzeba jednak pamiętać, że nadużywanie tego typu środków może spowodować liczne skutki uboczne, takie jak m.in. biegunka.

Po wykryciu ketozy u krów mlecznych warto skonsultować się z weterynarzem. Specjalista określi, w jaki sposób działać, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia poważnych powikłań. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest jednak zapobieganie. Z tego powodu u krów mlecznych w ciąży powinno się stosować określoną dietę, by nie doprowadzić do ketozy.